„Zobowiązuję się oceniać samego siebie według rzeczywistej wartości i ważności i być zawsze odpowiedzialnym tak za siebie, jak i za moje działania wobec innych ludzi.”
Powyższy cytat z deklaracji członkowskiej Kalifornijskiego Komitetu na rzecz promocji szacunku do samego siebie zachęca do bycia odpowiedzialnym za siebie i innych. Jednak jak nauczyć dzieci odpowiedzialności w dzisiejszych czasach?
Ostatnio bardzo dużo mówi się o tym, że dzieci i młodzież dopuszczają się aktów przemocy. Nie chodzi tylko i wyłącznie o przemoc fizyczną, ale również o wulgaryzmy, zastraszanie, nietolerancję. Przyczynę takich zachowań należy częściowo szukać w funkcjonowaniu rodziny. Jednym z najważniejszych zadań rodziców i wychowawców jest nauczenie dziecka odpowiedzialności, uświadomienie mu, że każdy czyn pociąga za sobą określone konsekwencje. Przede wszystkim należy wymagać od dziecka odpowiedzialności adekwatnie do jego wieku i pozwolić mu czasem spróbować gorzkich owoców niewłaściwego postępowania. Każdy rodzic chciałby, aby jego dziecko było jak najwcześniej odpowiedzialne i ponosiło konsekwencje za swoje czyny. Niestety zdolność ta nie jest taka łatwa. Ważne jest zatem powierzenie dziecku takich obowiązków, które mogą sprawić mu przyjemność i dzięki którym może się również czegoś nauczyć, np.:
-samodzielne mycie rąk, zębów;
-posługiwanie się sztućcami;
-samodzielne ubieranie;
-uczestniczenie w niektórych pracach porządkowych w domu;
-sprzątanie swojego pokoju;
-ścielenie łóżka;
-nakrywanie do stołu;
Czasami będzie to orka na ugorze, ale nie wyręczajmy naszych pociech z powierzonych im obowiązków.
Zapominamy również jak ważną rolę spełnia akceptacja. Dziecko akceptowane uczy się też akceptować i zdobywać poczucie własnej wartości. Staje się samodzielne, konstruktywnie radzi sobie ze zwykłym rozczarowaniem oraz cierpieniem wieku dziecięcego i młodzieńczego. Dziecko musi czuć, że jest kochane. Możemy nagradzać jego właściwe zachowanie i niekoniecznie musi to być nagroda rzeczowa, wystarczy dobre słowo. Nigdy nie poniżajmy dziecka, bo wtedy czuje się ono winne, odczuwa niesprawiedliwość i reaguje przekornie.
Przedszkole, szkoła także bierze czynny udział w uczeniu dzieci odpowiedzialności. Bardzo ważne jest jednak to, aby rodzice , wychowawcy i nauczyciele pozostawali ze sobą w stałym kontakcie, aby móc wspólnie ustalić najważniejsze potrzeby dziecka, aby znaleźć właściwe metody wychowawcze. Główne zalecenia w zakresie egzekwowania obowiązków sprowadzają się do następujących wskazań:
-sprawić, by obowiązki szkolne zyskały na znaczeniu w życiu całej rodziny;
-należy starać się w miarę obiektywnie ocenić możliwości dziecka, nie wymagać niezwykłych osiągnięć, ale systematycznej i pilnej pracy;
-należy skorelować aspiracje i dążenie dziecka z jego zamiłowaniami, poziomem uzdolnień i warunkami fizycznymi;
-w przypadku trudności niezbędne jest zorganizowanie konkretnej pomocy. To, co najważniejsze w relacji rodzic-dziecko, to właśnie poczucie wzajemnego przywiązania na którym rodzą się wartości i odpowiedzialność. Pamiętajmy, że nasze dzieci będą w przyszłości przekazywać to własnym dzieciom.
opracowała:
mgr Hanna Stabrawa
mgr Lidia Klimaniec
