Jak nauczyć dziecko głoskować?

GŁOSKOWANIE – to ćwiczenie słuchu fonematycznego (bardzo ważny etap w nauce czytania). Głoskowanie, to dzielenie wyrazu na głoski, czyli pojedyncze dźwięki, które dziecko SŁYSZY w wyrazie np.

przeszkoda

3 sylaby  prze-szko-da

8 głosek  p-rz-e-sz-k-o-d-a

10 liter    p-r-z-e-s-z-k-o-d-a

KROK 1 – ustalenie głoski na początku słowa – słowa z samogłoskami.

Zaczynając naukę głoskowania musimy pamiętać, by wybierać słowa proste, krótkie, żeby nie zniechęcić dziecka. Najlepiej zacząć od ustalenia głoski na początku słowa. Ważne, by pierwsze podawane słowa zaczynały się od samogłosek, które możemy delikatnie przedłużyć, aby dziecko miało czas na upewnienie się, co słyszy.

SAMOGŁOSKA – to taka głoska która jest SAMA – nic się do niej nie przyczepia i można ją długo śpiewać np: aaaaaaaaaaa, eeeeeee, iiiiiii, oooooooooo, uuuuuuuuuuuuu, óóóóóóóóó, yyyyyyyyyyyy, ąąą, ęęęę.

Polecenie: Posłuchaj uważnie, kiedy powiem „aa..uto” (mówiąc przeciągamy i podkreślamy artykulację pierwszej głoski) na początku słowa słyszymy „a”. Kiedy powiem „uu..cho” to na początku słychać….(zawieszamy głos, by dać dziecku szansę samodzielnej odpowiedzi). Tak, „u”. Bardzo ładnie!

Zestaw wyrazów do wykorzystania: auto, igła, oko, okno, ucho, ule Ola, Ala, Ela, Ewa, Ula, Iga, Iza, osa…

KROK  2 – ustalenie głoski na początku słowa – słowa z spółgłoskami.

Jeśli dziecko wykonuje poprawnie, to utrudniamy ćwiczenie i podawane przez nas słowa powinny zaczynać się od spółgłosek. Można zacząć od słów, które często są używane przez dziecko np. mama, tata, dom, lalka, samochód.

SPÓŁGŁOSKA – ma zawsze kogoś do „spółki” czyli jest połączona (najczęściej z yyyyy) np. mówiąc B mówimy tak naprawdę BY. Przy głoskowaniu trzeba ją wymawiać możliwie najkrócej.

Zestaw wyrazów do wykorzystania: nos, kot, but, tor, dym, rym, sok, dom, gil, mak, buk, ząb, dąb, rak, pot, top, lot, hol, bat, gra, dwa, wam, nam, pas, sos, los, kos, mak, pal, jak, dar, dam, nie, tak, lis, pan, lok, miś, mama, tata, dom, lalka, samochód, kura, kula, tort, lala, tama, buty, rura, noga, nuta, sowa, ława, Lila, Lola, płot, tory, smok, krowa, głowa, kotek, motek, ekran, sosna, banan, baran, torba, domek, Romek, Tomek…

KROK 3 – wyodrębnianie głoski na końcu słowa – słowa z samogłoskami.

Wyodrębnianie głoski na końcu słowa. Podobnie jak wcześniej zaczynamy od wyrazów z  samogłoską na końcu.

Polecenie: Posłuchaj uważnie, gdy powiem „kawa”, to na końcu słychać „a”, gdy powiem „oko”, to na końcu słychać… (zawieszam głos). Podam kolejne słowo a Ty powiedz, co słychać na końcu.

Zestaw wyrazów do wykorzystania: auto, igła, oko, okno, ucho, ule Ola, Ala, Ela, Ewa, Ula, Iga, ufo, Iza, osa Ucho, koło, lala, woda, nogi, dwa, nie, buty, Lola, buda, koza, sowa, okno, ryba, noga, zupa, meta, igła, kura, para, pole, waga, foka, sala, serce, sarna, trawa, deska, miska, flaga, ulica, zebra, krowa, brama, owoce, łopata, malina, cebula, korale, komoda, korona, klatka, kartka, jagoda, mapa, tablica, papryka, kapusta, podłoga, butelka, mowa, folia, obuwie, pawie, umowa, willa, fale, lawa, mewa, mówi, wola, bawi

Jeśli dziecko ma problem z wyodrębnieniem ostatniej głoski można ją delikatnie przedłużyć np. co słyszysz na końcu wyrazu osaaaaa. Jeżeli mimo to dziecko nadal nie potrafi wyodrębnić ostatniej głoski należy zacząć od krótkich sylab otwartych.

Zestaw sylab do wykorzystania: ba, be, bi, bo ,bu, by, ca, ce, ci, co, cu, cy, da, de, di, do, du, dy, fa, fe, fi, fo, fu, fy, ga, ge, gi, go, gu, gy, ha, he, hi, ho, hu ,hy, ma, me, mi, mo ,mu ,my, ta, te, ti ,to, tu, ty itp.

KROK 4 – wyodrębnianie głoski na końcu słowa – słowa z spółgłoskami.

Kolejnym krokiem jest wyodrębnianie głosek, które są spółgłoską na końcu wyrazu. Przy wymawianiu wyrazu należy pamiętać by ostatnia spółgłoska była wymówiona krótko, nie wolno jej przeciągać jak w przypadku samogłoski.

Zestaw wyrazów do wykorzystania: lis, noc, nos, but, sos, koc, ser, tor, dom, kot, kok, mak, pas, rok, rak, gil, kruk, tort, kret, oset, znak, motor, ekran, baran, ranek, kogut, garnek, tygrys, bałwan, krokus, kotlet, parasol, kanarek, pomidor, kominek, telefon, Mikołaj, dywan, hamulec, strumyk, taboret

Gdy opanujemy z dzieckiem powyższe ćwiczenia przechodzimy do kolejnego kroku.

KROK 5 – zabawa w pociąg.

Polecenie: Pobawimy się w pociąg z głoskami. Ja podam słowo, Twoim zadaniem jest usłyszeć, jaka głoska jest na końcu i wymyśleć słowo, które zaczyna się właśnie od tej głoski. Na przykład ja powiem: „kawa”. Na końcu słychać „a”, więc Ty możesz ułożyć słowo „aparat”, bo zaczyna się na „a”, czyli ostatnią głoskę mojego słowa. Najpierw przećwiczymy, a potem zaczynamy się bawić. Moje słowo to: „sanki”.  No końcu słyszymy…? Tak, „i”. To jakie słowo zaczyna się tą głoską?

Gdy dziecko dobrze radzi sobie z powyższymi ćwiczeniami, przechodzimy do kolejnego etapu.

KROK 6 – głoskowe zagadki dorosłego.

Dorosły głoskuje słowo a zadaniem dziecka, jest powiedzieć, jakie słowo było głoskowane.

Polecenie: Zgadnij jakie to słowo: l-a-s, dziecko ma odgadnąć, że słowem – zagadką był las.

Zaczynamy od wyrazów 3 głoskowych, jeśli dziecko je opanuje przechodzimy do 4 głoskowych, potem do 5 głoskowych itd.

KROK 7 – głoskowe zagadki dziecka.

Dziecko wymyśla głoskową zagadkę dla dorosłego. Pamiętajmy, że dziecko ma prawo do błędów, unikajmy wyśmiewania jeśli dziecku nie uda się  poprawnie przegłoskować wymyślonego wyrazu.

KROK 8 – głoskowanie podanych wyrazów.

Udało się! Dziecko opanowało umiejętność głoskowania. Dla utrwalania tej umiejętności bawmy się z dzieckiem w głoskowanie wyrazów np. przegłoskuj wyraz las, przegłoskuj wyraz samolot itp. Można także podsunąć dziecku obrazki, które ma przegłoskować,

Trenując głoskowanie należy pamiętać o kilku zasadach, które tyczą się także innych wspólnych ćwiczeń rodzica z dzieckiem:

ZAPAMIĘTAJ!

  1. Ćwiczenia powinny mieć formę zabawową, siedzimy wygodnie.
  2. Ćwiczymy wtedy, gdy mamy czas, nigdzie się nie spieszymy np. jedziemy samochodem. Mamy dobre nastroje, dziecko nie jest zmęczone.
  3. Dla zwiększenia motywacji można stawiać punkty w tabelce w formie narysowanych uśmiechów, pieczątek czy przeklejanych naklejek.
  4. Jeżeli dziecko nie może zrozumieć polecenia, to wykonujemy zadania wspólnie, aż zrozumie.
  5. Chwalmy dziecko za każdym razem gdy uda mu się poprawnie wykonać zadanie.
  6. Nie tracimy cierpliwości. Ważna jest bezpieczna, przyjazna atmosfera.

Opracowała: mgr Sandra Olszak na podstawie www.mjakmama24.pl

Facebook
Skip to content